Yine Yeşillendi mi Fındık Dalları

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Cumartesi günü Ordu'da fındık fiyatlarını 54 lira olarak açıklandı.

Sürpriz oldu mu?

Hayır.

Muhalefet partileri farklı fiyat önerilerinde bulunsa da, bu satırların yazarı dahil olmak üzere çok kişi fiyatın üç aşağı beş bu düzeyde olacağını öngörmüştü aslında.

Bu şekilde açıklanacak bu fiyat için piyasa koşullarını da göz önünde bulundurarak ''Makul'' değerlendirmesi bile yapmıştık.

2022 yılı ürüne verilen 54 liralık fiyat sahiden makul bir fiyat mı?

Konuyu üretici açısından değerlendirdiğimizde bu fiyat asla yeterli olmayacağı için ''Makul'' de denemez.

Mesela, Cumhurbaşkanı ''İktidara geldiğimizde alım fiyatı 1 doların altındaydı. Şimdi 3 doların üzerine çıkardık.'' dedi biliyorsunuz.

Doğrudur 2002 yılında fındık piyasası1.61 liradan açılmış.

Fındığa verilen fiyat 0.98 dolar karşılığında olmuş yani.

Buna karşın 2000 yılında 10.5 liradan satılan çeyrek altın, 2001 yılında ekonomik krizinde etkisiyle önce 23.5 liraya, 2002 yılında 32 TL'ye ulaşmıştı.

2002 yılında bir fındık üreticisi 19 kilo fındık satarak bir çeyrek altın satın alabiliyordu.

Buna göre 2002 yılında 1.61 liradan açılan piyasada fındık fiyatı, günümüzde yüzde 3 bin 355 oranında artarak 54 lira olarak yükseldi ama buna karşın çeyrek altın yüzde 5 bin 300 oranında artarak dün itibariyle bin 698 liradan satılıyordu.

Bu durumda 20 yıl önce bir çeyrek altın almak için 19 kilo fındık satmak durumunda kalan üretici dün itibariyle bir çeyrek almak için 31 kilo fındık satmak zorunda kalacaktır.

Aradaki fark 12 kilo,

2002'ye göre üreticinin zararı 648 lira ulaşmış yani.

Üreticinin bu arada artarak girdi maliyetlerine de bakacak olursak, 20 yıl önce fındığa bir doların artında fiyat verilip, günümüzdeki fiyat 3 dolara denk gelmiş olmasına rağmen üretici daha fazla kayba uğramış.

Mesela 2002 yılında 1.24 Tl olan mazot, yaklaşık olarak yüzde 2 bin artışla 25 liraya yaklaşmış.

Fındık üreticisini zora sokan asıl büyük artış gübre fiyatlarında olmuş.

2002 yılında 178 lira ile 389 lira arasında değişen gübre fiyatları, yüzde 5 bin 500 dolayında artarak, türüne göre değişmekle birlikte 11.300 lira ile 21.160'ya ulaşmış.

Fındık fiyatı 20 yılda yüzde 3 bin 355 oranında artarken girdi maliyetlerindeki artış yüzde 2 bin ila, 5 bin 500 dolayında olmuş.

Kaldı ki, 54 liraya fındık satan üretici sayısı da bir elin parmaklarını geçmeyecektir.

Nitekim yazının hazırlandığı sıralarda Ordu Ziraat Odasından yapılan açıklamada dünkü fındık piyasası Giresun kalite ürün için 53, Levant kalite için 52, Sivri kalite için 51 liradan açılmış.

Fiyatların bu düzeyde kalmayacağını ben dahil olmak üzere herkes biliyor.

45 liraya fındık satan kendini karlı sayacaktır.

Çünkü üreticilerin yaklaşık yüzde 70'i tüccarlara borçludur.

Tüccar ne verirse ona razı olmak durumunda kalacaktır.

Birçok kişi tarafından piyasada 54 liralık fiyatın ''Makul'' olarak değerlendirme nedeni de fındığın satılabilme ihtimali üzerinden yapılıyor zaten.