Fındık Üzerindeki Oyun

Yazarlar // 24 Ağustos 2016 Çarşamba 00:00

Ragıp GÖKER

Bir ürün düşünün.
Dünya’da tekelsiniz.
Ama fiyatını siz belirlemiyorsunuz.
Dünya’da üretilen ve satılan fındığın yaklaşık yüzde 70’ü bu topraklarda yetiştiriliyor ama fiyat, tek bir fındık ağacının olmadığı Hamburg Borsasında belirleniyor.
Bu mevzuya başta hükümetler olmak üzere, yıllardır kafa yoranlar var ama nedense bir türlü çözüme ulaşılamıyor.
Meslek yaşamım boyunca çok sayıda fındık haberi yazmamın yanı sıra özelikle DÜNYA Gazetesinde çalıştığım yıllarda bölgemizde fındık konusunun tartışıldığı çok sayıda toplantının düzenlenmesini sağladım.
Bu toplantılardan benim çıkardığı en önemli ders şudur:
Kimin daha çok sesi çıkıyorsa denge onun lehine değişiyor.
Sesi daima gür çıkan da Tüccarlar oluyor.
Üreticilerin de kimi zaman sesi çıkıyor olsa da, her seferinde bastırıldığı için cılız kalıyordu.
Fındık fiyatının artması ya da gerilemesini tüccarın tutumu belirler.
Onlarında göbeği dışa bağımlı olduğu için, sonuçta Avrupalı ne derse o olur.
Öyle anlaşılıyor ki bu sene fındık az olacak.
Fiyatın bu yıl için bir miktar artmasına şaşırmamak lazım.
Ama seneye fındık bol olursa, bu seneki fiyatı bekleyenler hayal kırıklığına uğrayacaktır.
Fındık konusunda ulusal bir politikamızın olmadığını, buna bağlı olarak her yıl bir birini tekrarlayan hata yaptığımızı kabul etmeliyiz.
‘‘Fiskobirlik neden etkisizleştirildi?’’ diye sormalıyız mesela.
Tüccarlar Fiskobirlik’i hiç sevmediler.
Çünkü Fiskobirlik, fiyat dengesinin üretici aleyhine bozulmasını önleyen en önemli kuruluştu.
Gerek hükümet ve gerekse göbekten dışa bağımlı tüccarlarımız, fındıkta yaşanan sorunların Fiskobirlik’ten kaynaklandığına inandılar.
Fiskobirlik, tarih olmadıysa bile, piyasada artık eskisi gibi etkin rol oynayamıyor.
Tüccarlarımız da etkin değil.
Trabzonlu bir firmamız ülkemizin en büyük fındık satıcısıydı.
Onu da yabancılar aldı.
Avrupalı çikolata fabrikalarının fındığımızı ucuza kapatmalarını yadırgamam.
Ve fakat
Bizim tüccarların buna çanak tutmalarına her zaman şaşırmışımdır.
Bu sene fiyatların yüksek seyretmesi nedeniyle bir sorun yaşanmayacak belki ama seneye fiyatın artacağına dair bir garanti veremez kimse.
Bu mevzuda davul bizde ama tokmak daima başkasının elinde olmuştur.
Tokmağı da elimize alamadığımız için fındıkta her ne yaşanıyorsa, bunu biz yapıyoruz kendimize.