Fındık Üreticisinin Kokarca Korkusu

Türk fındığı bir ara aflatoksin belasıyla boğuşmuş, küf bulaştığı iddia edilen fındık yüklü tırlar, Avrupa'dan geri dönmek zorunda kalmış, bunun sonucu olarak büyük bir zarar oluşmuştu.

Türk fındığının şimdilerde de, kahverengi kokarca belasıyla başı fena halde dertte.

Fındık, başat tarım ürünümüz biliyorsunuz.

Dünyada üretilen toplam fındığın yüzde 70'i topraklarımızda yetiştiriliyor.

Gürcistan, İtalya ve Şili'de de fındık yetiştirildiği biliniyor ama fındığımızın yanında hiç birinin önemi yoktur.

Fındık, tarımsal ihraç ürünlerimiz arasında da en önemli gelir kaynaklarımızdan biri olarak ön plana çıkıyor.

Aflatoksinin ihracatımıza verdiği yüz milyon dolarla ifade edilen kayıp ise hanemize zarar olarak yazılmıştı.

NE KOKARCAYMIŞ BE

Fındığımız, aflatoksin belasından kurtulmasına kurtuldu ama bu günlerde kahverengi kokarca belasıyla aflatoksinden daha beter bir belayla yüz yüze kaldı.

Karadeniz Tarımsal Araştırma Kurumu tarafından yapılana araştırmaya göre; kahverengi kokarca böceği, bulaştığı tarım ürünlerinde başta şekil bozukluğu olmak üzere önemli ölçüde verim kaybına neden oluyor.

Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (SUBÜ) Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Öğretim Üyesi Dr. İsmail Oğuz Özdemir tarafından yapılan bir araştırmaya göre kahverengi kokarca böceğinin, dünyaya Çin, Japonya ve Tayvan üzerinden yayıldığı biliniyor.

Ülkemizde ilk defa 2017 yılında Artvin'de görülen kahverengi kokarca günümüzde ise 17 ilde görülüyor.

Böcek, saldığı kokuyla etrafına türünü çağırarak çoğalabiliyor. Başta fındık olmak üzere yüzlerce bitki türüne zarar verirken önemli ölçüde verim ve kalite kayıplarına neden oluyor.

MÜCADELEDE YETERSİZ KALDIK

Kahverengi kokarca ile Gürcistan bizden daha önce karşılaştı ki; yaklaşık 7 yıl önce ilk defa Artvin'de görülmesi de, topraklarımıza Gürcistan'dan geldiğini anlatıyor zaten.

Gürcistan'ın havadan yapılan ilaçlamayla mücadelede büyük ölçüde başarıya ulaştığı biliniyor.

Biz ise mücadeleyi büyük ölçüde çiftçilere bırakmış durumdayız.

Bir üretici bahçesini ilaçlamış olsa da, komşusu bahçesini ilaçlamayınca onun yaptığı ilaçlamanın da bir faydası olmuyor.

Böcekle tümden bir mücadelede başarı bekleniyorsa bütün fındık bahçelerinin ilaçlanması de yeterli olmayacaktır. Ormanların da ilaçlanması gerekiyor ki; mücadelenin başlı başına Bakanlık tarafından yapılması en doğru yöntem olacaktır.

FINDIK PİYASADA 50 LİRA

Fındıkta hasat başladı. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO)  tarafından bu yılın fındık alım fiyatları, Levant kalite fındık için 130 TL olarak açıklanırken, Giresun kalite fındığın kilogram fiyatı 132 TL olarak belirlenmişti.

Bu kahverengi kokarca belası yüzünden serbest  piyasa da fiyatın 50 liraya kadar düştüğü konuşuluyor.

Tüccar ve fabrika sahiplerinin manavlara ''kokarca bulaşmış ürünü getirmeyin almayacağız'' diye haber gönderdiği biliniyor.

TMO'YA GÖREV DÜŞÜYOR

Fındık fiyatının piyasalarda 50 liraya kadar düştüğü ortamda, kokarca bulaşmış ürünün tüccar ve fabrikalarca alınmayacağı da biliniyorken, 50 liraya alınan ürünün nereye satılacağı da merak ediliyor.

Bu tür ürünlerin yağ üretimi için ayrılacağı tahmin ediliyor.

Bu nedenle, hükümet tarafından fındık almakla görevlendirilen TMO'nun devreye girerek kokarca bulaşmış tüm ürünleri alması isteniyor.

ALAN BAZLI ÖDEME YERİNDE SAYIYOR

Bu arada üreticilere yapılan alan bazlı tarımsal ödeme miktarının da 11 yıldır değişmediği iddia ediliyor.

Giresun Ziraat Odası Başkanı Nurettin Karan, Trabzon'da yayınlanan Günebakış Gazetesi'ne yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle üreticilere ödenecek bitkisel üretim desteklerinin artmamasını eleştirdi.

Fındık üreticilerinin kahverengi kokarca yüzünden yaşadığı mağduriyete dikkati çeken Nurettin Karan, ''Kokarcadan dolayı büyük kayıp yaşanırken alan bazlı destekler de aynı kalmış ve üreticiler böylece bir başka darbe daha yemiş oldular'' dedi.

İHRACAT KAYBINDAN KORKULUYOR

Bakanlık tarafından tahmini rekolte 717 bin 851 ton olarak açıklandı.

Bakanlığın rekolte tahmini tutar mı bilmem ancak, rekolte 600 bin ton olarak gerçekleşse bile ki; önceki yıllarda olduğu gibi ürünün  yaklaşık 100 bin tonu kabuklu ürün olarak iç piyasada tüketilecektir.

Kahverengi kokarca tehlikesi nedeniyle bu yılki ihracat ne olur kestirmek güç ama yine önceki yıllar dikkate alındığında yaklaşık, 250 bin ton iç fındık ihraç ediliyor.

Ülkemiz fındık ihracatından 3 milyar dolar gibi bir gelire ulaştığı dönemler de oluyor ancak, fındık ihracatından elde ettiğimiz gelir ortalama 2,5 milyar dolar seviyelerinde gerçekleşiyor.

Kahverengi kokarca nedeniyle bu yılkı ihracatımızda önemli bir kaybın yaşanmasından endişe ediliyor.